Tο Πένθος μπορεί να οριστεί ως μια φυσική απάντηση σε οποιαδήποτε απώλεια (όπως την νοηματοδοτεί ο καθένας-που μπορεί να περιλαμβάνει την ψυχολογική απώλεια που βιώνουμε ακόμα και λόγω ευχάριστων αλλαγών, όπως την απώλεια πολλών κιλών, όπου αυτά τα κιλά ίσως λειτουργούσαν ως συναισθηματική και κοινωνική προστασία για το άτομο, κλπ) και περιλαμβάνει συγκεκριμένες σωματικές, γνωστικές, συναισθηματικές, συμπεριφορικές και πνευματικές αντιδράσεις.
Το Πένθος βιώνεται μοναδικά από κάθε άτομο και μπορεί να περιλαμβάνει οποιονδήποτε συνδυασμό από τα παρακάτω συμπτώματα:
1.Θυμός 2.Ευερεθιστότητα 3.Δυσκολία στην αποδοχή για ό, τι προκάλεσε τη θλίψη 4.Υπερβολική εστίαση στην απώλεiα ή έντονη αποφυγή 5.Έντονη θλίψη, πόνος ή/και εμμονή με την απώλειαΜούδιασμα ή αποκόλληση 7.Πικρία για την απώλειά 8.Αίσθημα ότι η ζωή δεν έχει νόημα ή σκοπό 9.Έλλειψη εμπιστοσύνης σε άλλους 10.Αδυναμία απολαυσης
Ο ψυχικός πόνος που προκαλεί το πένθος εξελίσσεται σε φυσικες, οργανικες φάσεις που είναι γνωστές ως «Τα πέντε στάδια του πένθους» σύμφωνα με την παγκόσμια και εκτεταμένη έρευνα της Ελβετίδας ψυχιάτρου Εlisabeth Κubler Ross, όπου στην ουσία φωτογραφίζουν την προσπάθεια του πενθούντα να διεργαστεί το πένθος του και είναι τα ακόλουθα:
Άρνηση
Θυμός
Διαπραγμάτευση
Κατάθλιψη (ως στάδιο που εναλλάσεται ακανόνιστα με τα υπόλοιπα στάδια, όχι ως στατική συναισθηματική κατάσταση)
Αποδοχή
Αυτά τα 5 στάδια δεν έχουν συγκεκριμένη χρονική διάρκεια, είναι ακανόνιστα και επαναλλειπτικά για τον κάθε άνθρωπο ξεχωριστά μέχρι να υπάρξει οργανική σταθεροποίηση που θα έρθει φυσικά. Αυτή η κυκλικότητα στην εναλλαγή τους, μπορεί να κάνουν το άτομο που πενθεί να έχει εναλλαγές στη διάθεση, να αισθάνεται ότι το πένθος του είναι μεν οδυνηρό αλλά ότι υπάρχουν στιγμές και μέρες που νιώθει καλύτερα, κάτι σαν διάλειμμα. Καλό είναι να μην αναρωτιέται κάποιος σε ποιο στάδιο βρίσκεται αυτή τη στιγμή ή σε ποιο στάδιο θα έπρεπε να είναι ή αν πενθεί «σωστά». Η διαδικασία της θλίψης είναι τόσο ιδιαίτερη και προσωπική υπόθεση, στον καθένα, όπως άλλωστε και η ζωή του.
Μείζων Καταθλιπτική Διαταραχή
Η Κλινική Κατάθλιψη χαρακτηρίζεται από ΣΤΑΤΙΚΗ καταθλιπτική διάθεση το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας, ιδιαίτερα το πρωί, και απώλεια ενδιαφέροντος για καθημερινές, απλές και λειτουργικές δραστηριότητες και σχέσεις. Συμπτώματα που πρέπει να υπάρχουν έντονα και καθημερινά για τουλάχιστον 2 εβδομάδες, σύμφωνα με το DSM-5, το εγχειρίδιο που χρησιμοποιείται για τη διάγνωση των ψυχιατρικών διαταραχών, και που περιλαμβάνει έναν οποιονδήποτε συνδιασμό από πάνω απο 2 από τα παρακάτω συμπτώματα:
1.Συναισθήματα ενοχής που δεν σχετίζονται με Πένθος 2.Νοσηρή ενασχόληση με αισθήματα αναξιότητας, απελπισίας και κενού 3.Υποτονικότητα ή/και συγκεχυμένη ομιλία 4.Παρατεταμένη και έντονη δυσκολία στην πραγματοποίηση καθημερινών δραστηριοτήτων 5.Επαναλαμβανόμενες σκέψεις σχετικές με τον θάνατο ή αυτοκτονικές ιδέες 6.Ψευδαισθήσεις και αυταπάτες 7.Έντονη και καθημερινή αίσθηση κόπωσης 8.Επιβράδυνση στη σκέψη και τη σωματική δραστηριότητα (ψυχοκινητική επιβράδυνση) 9.Έλλειψη ενδιαφέροντος ή ευχαρίστησης για δραστηριότητες που το άτομο απολαμβανε πριν 10.Επίμονα σωματικά συμπτώματα που δεν ανταποκρίνονται στη θεραπεία, όπως πονοκέφαλοι, πεπτικές, δερματολογικές, εντερικές διαταραχές και χρόνιος σωματικός πόνος 11.Πιθανή παρουσία ψυχωσικής συμπτωματολογίας
Το Πένθος έχει πολλά κοινά συμπτώματα με τα συμπτώματα της μείζονος καταθλιπτικής διαταραχής, όπως:
1.Έντονη θλίψη ή/και θυμό 2.Αϋπνία 3.Διατροφικές Διαταραχές 4.Απώλεια βάρους 5.Δυσκολία στη σκέψη, στη συγκέντρωση και στη μνήμη 6.Αποφυγή ανθρώπων και καταστάσεων
Όπως μπορείτε να δείτε, υπάρχουν πολλές ομοιότητες μεταξύ του Πένθους και της Κλινικής Κατάθλιψης, αλλά υπάρχουν και σημαντικές διαφορές. Λάβετε υπόψη ότι είναι πιθανό ένα άτομο να βιώνει Πένθος και Κλινική Κατάθλιψη ταυτόχρονα.
Εάν διαπιστώσετε ότι εσείς ή ένα αγαπημένο σας πρόσωπο ταυτίζεστε με πολλά από τα συμπτώματα της κατάθλιψης, είναι σημαντικό να συμβουλευτείτε έναν ψυχολόγο ΚΑΙ έναν ψυχίατρο. Ενώ η κατάθλιψη συνήθως αντιμετωπίζεται με ψυχοθεραπεία ή/και συχνά φαρμακευτική αγωγή, το Πένθος (ως φυσική αντίδραση στην απώλεια) γενικά δεν αντιμετωπίζεται με φαρμακευτική αγωγή. Ωστόσο, πολλοί πενθούντες βρήκαν ότι η ατομική ή ομαδική υποστήριξη είναι χρήσιμη στην εξεύρεση τρόπων αντιμετώπισης της θλίψης τους. Ζητήστε βοήθεια εάν εσείς ή κάποιο αγαπημένο σας πρόσωπο ταλαιπωρείται με συμπτώματα Πένθους ή Κλινικής Κατάθλιψης. Η απομόνωση και το κλείσιμο στον εαυτό μας δυσχεραίνει πάντα την πορεία της ίασης από τον ψυχικό πόνο.